Zastrzeżenie oznaczenia charakterystycznego dla danego przedsiębiorstwa, usługi lub towaru daje wiele możliwości. Przede wszystkim jednak najlepiej chroni przed wykorzystywaniem znaku przez inne podmioty. Rynek znaków towarowych jest szeroki i bogaty w historię. Przed zastrzeżeniem swojego znaku towarowego powinno się przemyśleć strategię jego ochrony. Decyzje podjęte na etapie zgłaszania do ochrony będą miały często nieodwracalne konsekwencje dla dalszej żywotności znaku, a co za tym idzie- dla funkcjonowania podmiotu, który będzie danym znakiem dysponował.
Różne systemy ochrony
Ochronę znaku towarowego charakteryzuje zasada terytorialności. Oznacza to, że w zależności od systemu ochrony, w którym zastrzeżemy oznaczenie, będzie ono chronione tylko na danym terytorium (nie na całym świecie). Każdy system rządzi się swoimi prawami. Z każdym z nich wiąże się również obowiązek uiszczenia pewnych, zróżnicowanych w zależności od systemu, opłat.
Ochrona krajowa
Istnieją 3 systemy ochrony, w których można zastrzec swoje oznaczenie. Pierwszy, najwęższy z nich, to system ochrony krajowej. Zapewnia on ochronę w jednym, wybranym państwie. W każdym kraju za przyjmowanie zgłoszeń odpowiedzialny jest inny urząd. Inne są również wymagania dotyczące składania wniosków.
Miejsce zgłaszania wniosków
W Polsce instytucją, która za to odpowiada jest Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (UPRP). Urząd dysponuje stroną internetową, na której znajdują się istotne informacje o obowiązkach zgłaszających. Można tam znaleźć wzory wniosków oraz adresy platform internetowych, gdzie dostępne są formularze do wypełnienia online.
Zakres ochrony
Pozytywne rozpatrzenie zgłoszenia i spełnienie innych wymagań równa się przyznaniu ochrony na znak towarowy. Odtąd oznaczenie będzie chronione na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Koszty
Opłata jednorazowa za wniesienie zgłoszenia przed Urzędem Patentowym RP wynosi 450 zł (drogą papierową) lub 400 zł (drogą elektroniczną) w wypadku zakwalifikowania znaku do jednej klasy towarów lub usług (według Klasyfikacji Nicejskiej). Gdy chcemy rozszerzyć ochronę na kolejne klasy, kwota rośnie o 120 zł od każdej kolejnej klasy. Natomiast, gdy dołączamy do wniosku oświadczenie pierwszeństwa, zobowiązani jesteśmy uiścić dodatkową opłatę w wysokości 100 zł za każde oświadczenie.
Tabela opłat za usługi niestandardowe dostępna jest na stronie UPRP.
Ochrona regionalna
Kolejnym systemem ochrony, który możemy wybrać jest system ochrony regionalnej. Polega on na wniesieniu jednego zgłoszenia, do jednej instytucji, a otrzymaniu ochrony na terenie większym niż jedno państwo- na terenie danego regionu. Wśród systemów ochrony regionalnej można wyróżnić między innymi ochronę na terenie Unii Europejskiej, czy na terenie krajów Beneluxu. Najbardziej popularnym systemem ochrony regionalnej dla polskich zgłaszających pozostaje ochrona w UE.
Miejsce zgłaszania wniosków
Urząd odpowiedzialny za zgłaszanie unijnych znaków towarowych to EUIPO (dawniej OHIM). Pod adresem www.euipo.europa.eu/ohimportal/pl dostępne są wszystkie istotne informacje oraz wzory wniosków. EUIPO proponuje, obok standardowej drogi zgłoszenia, sprawniejszą procedurę, otwartą dla pewnego typu zgłoszeń.
Zakres ochrony
Ochrona rozciąga się na wszystkie 28 kraje Unii Europejskiej. Aby zapewnić ochronę na terenie całej UE wystarczy wypełnić jedno zgłoszenie. Niewymagana jest dalsza walidacja w kolejnych krajach; prawo uzyskuje się w momencie przyznania go przez EUIPO.
Koszty
Koszt zgłoszenia znaku do ochrony jest większy niż w przypadku systemu krajowego. Opłata jednorazowa od złożenia wniosku elektronicznego to 850 euro za jedną klasę towarowo-usługową. Złożenie osobiste w siedzibie urzędu w Alicante to wydatek rzędu 1000 euro. Od każdej kolejnej klasy pobierana jest dodatkowa opłata.
Tabela innych opłat dostępna jest na stronie Urzędu oraz na stronie UPRP. Dodatkowo, na stronie EUIPO znajduje się przystępne narzędzie pomocnicze w postaci kalkulatora opłat.
Ochrona międzynarodowa
Taki typ ochrony przewiduje uzyskanie prawa wyłącznego na terenie wybranych państw spośród państw-sygnatariuszy Porozumienia Madryckiego (113 państw). Procedura jest kilkuetapowa.
Miejsce zgłaszania wniosków
Urzędem odpowiedzialnym jest Biuro WIPO (Światowej Organizacji Własności Intelektualnej). Aby uzyskać ochronę międzynarodową, należy na początku wnieść zgłoszenie do urzędu swojego pochodzenia (więcej o urzędzie pochodzenia tu). Zgłoszenie międzynarodowe, w przypadku Polski jako kraju pochodzenia, powinno być wniesione do Biura Międzynarodowego w Genewie za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP. Do UPRP należy złożyć podanie w języku angielskim lub francuskim, wybierając państwa, w których ochrona ma być przyznana. Wzory podań są dostępne na stronie na stronie WIPO. W przypadku standardowego zgłoszenia znaku towarowego (w przypadku Polski jako miejsca urzędu pochodzenia) korzysta się z formularza o nazwie MM2. Po sprawdzeniu podania przez Biuro WIPO pod kątem formalnym, przesyła się je do urzędów krajowych, które decydują o przyznaniu ochrony w danym państwie na podstawie przepisów krajowych. Dopiero po przyznaniu ochrony przez dany urząd krajowy, zgłaszający otrzymuje ochronę w wybranym państwie.
Zakres ochrony
Zgłaszający wybiera we wniosku państwa z puli 113 sygnatariuszy Traktatu Madryckiego. W każdym z zadeklarowanych państw, po walidacji, czyli swego rodzaju „uaktywnienia” prawa, zgłaszającemu przysługuje ochrona.
Koszty
Koszty związane z procedurą przed WIPO są najwyższe z trzech wymienionych systemów. Pierwsza kwota, którą należy uiścić, w przypadku, gdy krajem pochodzenia zgłaszającego jest Polska, to 600 zł wniesione do UPRP. Następnie należy wnieść opłatę w wysokości 653 albo 903 franków szwajcarskich do WIPO (w zależności od tego, czy dany znak występuje w zgłoszeniu w kolorze, czy jest czarno-biały). Tabele pozostałych kosztów, w tym dodatkową opłatę za wnioski na znak dla powyżej trzech klas towarowo-usługowych, można znaleźć tu.
Wybór systemu ochrony dla znaku towarowego
Decyzja o wyborze odpowiedniego systemu powinna być uzależniona od wielu czynników. Bierze się pod uwagę między innymi to, na których rynkach dostępny będzie nasz produkt czy usługa, jakie są wymagania krajowych urzędów własności intelektualnej do uzyskania ochrony, czy opłacalność ochrony w danym państwie. Strategia ochrony własności intelektualnej powinna być przemyślana. Błędy mogą kosztować przedsiębiorców utratę renomy i narazić ich na poniesienie niebagatelnych kwot. Należy zatem zrobić rachunek strat i zysków wynikających z poszczególnych systemów ochrony.